ΑΚΟΜΑ ΜΙΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΠΟΥ ΠΡΟΤΙΜΑ ΤΗΝ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΠΕΡΙΚΟΨΕΙ ΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ
Του Στέφανου Μάνου*
Πρώην Υπουργού
(*) Από τους ελάχιστους πολιτικούς που ξέρουν τι λένε, και έχουν το θάρρος να το λένε αμάσητα. Το πρόβλημα είναι ποιος τον ακούει; Και, κυρίως, πόσοι τον ακούνε; Εαν κρίνουμε από δημοσκοπήσεις και εκλογικά αποτελέσματα, η απάντηση είναι αποκαρδιωτική...
-------------------------------------------------------------------
Λένε ότι επίκειται συμφωνία. Η συμφωνία θα περιλαμβάνει προφανώς τη δέσμευση της Ελλάδας για πρωτογενώς πλεονασματικούς προϋπολογισμούς. Ξεκινώντας ενδεχομένως χαμηλά και μεγαλώνοντας σταδιακά. Η δέσμευση είναι σημαντική διότι υποδηλώνει την πρόθεσή μας να τιμήσουμε τις υποχρεώσεις μας. Οτι δεν θέλουμε πια να ζούμε με δανεικά.
Για να επιτευχθεί ένα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα 1% του ΑΕΠ το 2015 μπορεί (δεν έχω πρόσβαση στα στοιχεία) να σημαίνει ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα ύψους 4 δισ. ευρώ ή και παραπάνω. Κάθε μέρα που περνάει χωρίς συμφωνία, αυξάνεται το ύψος των απαιτούμενων μέτρων.
Ιδεώδες θα ήταν τα 4 δισ. να προκύψουν από τη μείωση των κρατικών δαπανών. Μείωση δαπανών χωρίς έλεος. Και πάντως όχι αύξηση δαπανών. Αρα όχι επαναπροσλήψεις, όχι ΕΡΤ, όχι πολλά δαπανηρά άλλα.
Πόσο δύσκολο είναι επιτέλους να γίνει κατανοητό ότι η δημιουργία πλεονάσματος μπορεί να γίνει είτε με αύξηση των εσόδων είτε με μείωση των δαπανών; Ακούμε μόνο για αύξηση των φόρων. Ούτε λέξη για μείωση δαπανών. Η κυβέρνηση έχει αποκλείσει υφεσιακά μέτρα. Στην Οργουελιανή διάλεκτο του κ. Βαρουφάκη η αύξηση των φόρων ΔΕΝ είναι υφεσιακό μέτρο!
Μείωση των δαπανών με μείωση των μισθών στο Δημόσιο ή με μείωση του αριθμού των υπαλλήλων.
Η μείωση των δαπανών τα τελευταία χρόνια στηρίχτηκε στη μείωση αποδοχών και συντάξεων. Κανείς δεν ζητά την περαιτέρω μείωση τους. Η υπερβολική μείωση αποθαρρύνει τους δημοσίους υπαλλήλους και δημιουργεί λάθος κίνητρα. Μη εξυπηρέτηση των πολιτών και διαφθορά.
Η μόνη πολιτική που απομένει είναι εκείνη που ποτέ δεν δοκιμάστηκε. Μείωση των δαπανών με την κατάργηση δεκάδων περιττών οργανισμών και υπηρεσιών, και απόλυση του προσωπικού τους.
Σε άρθρο του στην «Εστία», ο Γιώργος Στεφανάκης θύμισε τι έγραψε στο «Βήμα» στις 25.10.87 ο Α. Παπανδρέου: «Εχουμε περίπου το διπλάσιο προσωπικό εκείνου που απαιτείται για να παράγουμε τις απαιτούμενες δημόσιες υπηρεσίες». Μετά την κυβέρνηση Καραμανλή 2004-2009 πρέπει να ξεπεράσαμε το τριπλάσιο.
Υποστηρίζω ότι το κράτος οφείλει να μεριμνήσει ώστε οι απολυόμενοι να λαμβάνουν για μια τριετία το 70% του μισθού τους (άρα η εξοικονόμηση την πρώτη τριετία θα είναι το 30% της σχεδιαζόμενης οικονομίας) και οφείλει να αναλάβει την επανεκπαίδευση τους ώστε να τους βοηθήσει να βρουν δουλειά σε τομείς όπου υπάρχει ζήτηση.
Η ελληνική κοινωνία έχει εκπαιδευτεί από τους ινστρούχτορες των ραδιοτηλεοπτικών ΜΜΕ να φρίττει στη σκέψη ότι μπορεί να θιγεί η ιερή αγελάδα του δημόσιου τομέα. Και όμως είναι ο μόνος τρόπος για την πραγματοποίηση πρωτογενούς πλεονάσματος χωρίς περαιτέρω επιδείνωση της οικονομίας.
Τα τελευταία πέντε χρόνια η οικονομική πολιτική των κυβερνήσεων συνοψιζόταν σε φόρους και πάλι φόρους και σε μείωση συντάξεων και μισθών. Η οικονομία υποχώρησε κατά 25% και ένα εκατ. άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους. Οι προτάσεις της σημερινής κυβέρνησης φαίνεται να περιορίζονται σε σημαντική αύξηση των φόρων. Θα προκαλέσουν τα ίδια αποτελέσματα. Περισσότερη ύφεση και περισσότερη ανεργία.
Η απόλυση δημοσίου υπαλλήλου προϋποθέτει υπουργική απόφαση που καταργεί τη θέση που κατέχει ο υπάλληλος. Το πολιτικό μας σύστημα δεν εκτρέφει υπουργούς ικανούς να πάρουν τέτοια απόφαση. Οι υπουργοί είναι όμως ικανοί να επιβάλλουν εξοντωτικούς φόρους προκειμένου να μας διαβεβαιώνουν ότι «οι μισθοί του Δημοσίου είναι εγγυημένοι». Οι φόροι οδηγούν σε συρρίκνωση των οικονομικών δραστηριοτήτων και σε απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα. Για τον υπουργό είναι πιο εύκολο να προκαλέσει -δια των φόρων- την απόλυση εκατό εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα από το να αποφασίσει μία απόλυση στο Δημόσιο. Την άδικη και απαράδεκτη συμπεριφορά των υπουργών παρακολουθεί απαθής η ελληνική κοινωνία που έχει μάθει από τους ινστρούχτορες των ΜΜΕ να μην σκέπτεται.
Στην Ε.Ε., η Ελλάδα ξοδεύει για συντάξεις -ως ποσοστό του ΑΕΠ- περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Στα χάλια που έχει η οικονομία είναι λογικό να χρειάζεται εξέταση προκειμένου να διαπιστωθεί πώς μπορεί να περιοριστεί η δαπάνη. Οπως είναι συνηθισμένο στον τόπο μας, οι βρωμιές κρύβονται μέσα σε ατέλειωτες λεπτομερειακές ρυθμίσεις, σε αφόρητη πολυνομία, σε έλλειψη στοιχείων αλλά και διαφάνειας.
Τρεις παρατηρήσεις: α. Είναι άδικο να κόβονται οι συντάξεις 80άρηδων για να πληρωθούν πρόωρες συντάξεις 50άρηδων. Θα πρέπει αμέσως να θεσπιστεί ότι η ελάχιστη σύνταξη δίνεται μόνο μετά τα 65 (67). Οι προώρως συνταξιοδοτούμενοι να μην δικαιούνται την ελάχιστη σύνταξη. Πρέπει επίσης να απαλειφθούν και όσες διατάξεις ευνοούν την πρόωρη σύνταξη. β. Δεκάδες φόροι (υπέρ τρίτων) επιβάλλονται στην κοινωνία για να παίρνουν ευνοϊκότερη σύνταξη από ό,τι τους αναλογεί διάφορες προνομιούχες ομάδες (δημοσιογράφοι, δικηγόροι κ.α.). Ολοι οι υπέρ τρίτων φόροι πρέπει να καταργηθούν. γ. Τα ταμεία επικουρικής σύνταξης θα έπρεπε να συγχωνευτούν με τα ταμεία κύριας σύνταξης. Μέτρο απλοποίησης και διαφάνειας.
Η Ελλάδα χρειάζεται παραγωγή και εξαγωγές. Χρειάζεται επενδύσεις. Ο,τι διευκολύνει την παραγωγή και τις εξαγωγές είναι καλό. Ο,τι τις εμποδίζει, κακό.
Αυτό πρέπει να διαχυθεί σε όλη τη συμφωνία αν η χώρα θέλει να ελπίζει σε ανάκαμψη. Δύσκολο, μια και κάτι τέτοιο προϋποθέτει την αποκήρυξη του κρατισμού που χρησιμοποιήθηκε από όλες τις κυβερνήσεις (από τον ΣΥΡΙΖΑ υπερθετικά) ως εργαλείο διατήρησης της εξουσίας. Ο κρατισμός εκτρέφει τα πολυπληθή κρατικοδίαιτα παράσιτα που αποστερούν πόρους από τις υγιείς μη κρατικοδίαιτες δυνάμεις.
Με αυτό το πρίσμα πρέπει να εξεταστεί το εργασιακό και όχι με τον κορσέ των ανόητων κυβερνητικών κόκκινων γραμμών.
Με αυτό το πρίσμα πρέπει να εξεταστούν οι αποκρατικοποιήσεις και οι μεγάλες αυτοχρηματοδοτούμενες επενδύσεις. Οχι μόνον όσες ξεκίνησαν αλλά και δεκάδες άλλες που δεν έχουν ξεκινήσει. Παράδειγμα η παραχώρηση του λιμανιού στο Λαύριο και η σύνδεσή του με την Αττική οδό και τον προαστιακό. Η παραχώρηση της Μακρονήσου για την εγκατάσταση αιολικών και ηλιακών μονάδων.
Με αυτό το πρίσμα πρέπει να εξεταστεί η ολοσχερής κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και η οικονομική χειραφέτηση των δήμων. Οι δήμοι να χρηματοδοτούνται από τους δημότες που απολαμβάνουν τις υπηρεσίες τους. Οι δημότες πρέπει να πληρώνουν (οι άμεσα ωφελούμενοι) και όχι όλοι οι φορολογούμενοι με την διαμεσολάβηση του κράτους.
Δεν είμαι αισιόδοξος. Δεν πιστεύω ότι θα λυθούν τα προβλήματα αν:
1. Δεν δεσμευτούμε για αυξανόμενα πρωτογενή πλεονάσματα.
2. Δεν περιοριστεί δραστικά το προσωπικό του δημόσιου τομέα.
3. Δεν περιοριστεί ο αφόρητος κρατισμός.
Συμφωνία χωρίς τέτοια στοιχεία θα αναβάλλει απλώς την επόμενη κρίση που δεν θα αργήσει.
Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της 30.05.2015
Του Στέφανου Μάνου*
Πρώην Υπουργού
(*) Από τους ελάχιστους πολιτικούς που ξέρουν τι λένε, και έχουν το θάρρος να το λένε αμάσητα. Το πρόβλημα είναι ποιος τον ακούει; Και, κυρίως, πόσοι τον ακούνε; Εαν κρίνουμε από δημοσκοπήσεις και εκλογικά αποτελέσματα, η απάντηση είναι αποκαρδιωτική...
-------------------------------------------------------------------
Λένε ότι επίκειται συμφωνία. Η συμφωνία θα περιλαμβάνει προφανώς τη δέσμευση της Ελλάδας για πρωτογενώς πλεονασματικούς προϋπολογισμούς. Ξεκινώντας ενδεχομένως χαμηλά και μεγαλώνοντας σταδιακά. Η δέσμευση είναι σημαντική διότι υποδηλώνει την πρόθεσή μας να τιμήσουμε τις υποχρεώσεις μας. Οτι δεν θέλουμε πια να ζούμε με δανεικά.
Για να επιτευχθεί ένα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα 1% του ΑΕΠ το 2015 μπορεί (δεν έχω πρόσβαση στα στοιχεία) να σημαίνει ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα ύψους 4 δισ. ευρώ ή και παραπάνω. Κάθε μέρα που περνάει χωρίς συμφωνία, αυξάνεται το ύψος των απαιτούμενων μέτρων.
Ιδεώδες θα ήταν τα 4 δισ. να προκύψουν από τη μείωση των κρατικών δαπανών. Μείωση δαπανών χωρίς έλεος. Και πάντως όχι αύξηση δαπανών. Αρα όχι επαναπροσλήψεις, όχι ΕΡΤ, όχι πολλά δαπανηρά άλλα.
Πόσο δύσκολο είναι επιτέλους να γίνει κατανοητό ότι η δημιουργία πλεονάσματος μπορεί να γίνει είτε με αύξηση των εσόδων είτε με μείωση των δαπανών; Ακούμε μόνο για αύξηση των φόρων. Ούτε λέξη για μείωση δαπανών. Η κυβέρνηση έχει αποκλείσει υφεσιακά μέτρα. Στην Οργουελιανή διάλεκτο του κ. Βαρουφάκη η αύξηση των φόρων ΔΕΝ είναι υφεσιακό μέτρο!
Μείωση των δαπανών με μείωση των μισθών στο Δημόσιο ή με μείωση του αριθμού των υπαλλήλων.
Η μείωση των δαπανών τα τελευταία χρόνια στηρίχτηκε στη μείωση αποδοχών και συντάξεων. Κανείς δεν ζητά την περαιτέρω μείωση τους. Η υπερβολική μείωση αποθαρρύνει τους δημοσίους υπαλλήλους και δημιουργεί λάθος κίνητρα. Μη εξυπηρέτηση των πολιτών και διαφθορά.
Η μόνη πολιτική που απομένει είναι εκείνη που ποτέ δεν δοκιμάστηκε. Μείωση των δαπανών με την κατάργηση δεκάδων περιττών οργανισμών και υπηρεσιών, και απόλυση του προσωπικού τους.
Σε άρθρο του στην «Εστία», ο Γιώργος Στεφανάκης θύμισε τι έγραψε στο «Βήμα» στις 25.10.87 ο Α. Παπανδρέου: «Εχουμε περίπου το διπλάσιο προσωπικό εκείνου που απαιτείται για να παράγουμε τις απαιτούμενες δημόσιες υπηρεσίες». Μετά την κυβέρνηση Καραμανλή 2004-2009 πρέπει να ξεπεράσαμε το τριπλάσιο.
Υποστηρίζω ότι το κράτος οφείλει να μεριμνήσει ώστε οι απολυόμενοι να λαμβάνουν για μια τριετία το 70% του μισθού τους (άρα η εξοικονόμηση την πρώτη τριετία θα είναι το 30% της σχεδιαζόμενης οικονομίας) και οφείλει να αναλάβει την επανεκπαίδευση τους ώστε να τους βοηθήσει να βρουν δουλειά σε τομείς όπου υπάρχει ζήτηση.
Η ελληνική κοινωνία έχει εκπαιδευτεί από τους ινστρούχτορες των ραδιοτηλεοπτικών ΜΜΕ να φρίττει στη σκέψη ότι μπορεί να θιγεί η ιερή αγελάδα του δημόσιου τομέα. Και όμως είναι ο μόνος τρόπος για την πραγματοποίηση πρωτογενούς πλεονάσματος χωρίς περαιτέρω επιδείνωση της οικονομίας.
Τα τελευταία πέντε χρόνια η οικονομική πολιτική των κυβερνήσεων συνοψιζόταν σε φόρους και πάλι φόρους και σε μείωση συντάξεων και μισθών. Η οικονομία υποχώρησε κατά 25% και ένα εκατ. άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους. Οι προτάσεις της σημερινής κυβέρνησης φαίνεται να περιορίζονται σε σημαντική αύξηση των φόρων. Θα προκαλέσουν τα ίδια αποτελέσματα. Περισσότερη ύφεση και περισσότερη ανεργία.
Η απόλυση δημοσίου υπαλλήλου προϋποθέτει υπουργική απόφαση που καταργεί τη θέση που κατέχει ο υπάλληλος. Το πολιτικό μας σύστημα δεν εκτρέφει υπουργούς ικανούς να πάρουν τέτοια απόφαση. Οι υπουργοί είναι όμως ικανοί να επιβάλλουν εξοντωτικούς φόρους προκειμένου να μας διαβεβαιώνουν ότι «οι μισθοί του Δημοσίου είναι εγγυημένοι». Οι φόροι οδηγούν σε συρρίκνωση των οικονομικών δραστηριοτήτων και σε απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα. Για τον υπουργό είναι πιο εύκολο να προκαλέσει -δια των φόρων- την απόλυση εκατό εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα από το να αποφασίσει μία απόλυση στο Δημόσιο. Την άδικη και απαράδεκτη συμπεριφορά των υπουργών παρακολουθεί απαθής η ελληνική κοινωνία που έχει μάθει από τους ινστρούχτορες των ΜΜΕ να μην σκέπτεται.
Στην Ε.Ε., η Ελλάδα ξοδεύει για συντάξεις -ως ποσοστό του ΑΕΠ- περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Στα χάλια που έχει η οικονομία είναι λογικό να χρειάζεται εξέταση προκειμένου να διαπιστωθεί πώς μπορεί να περιοριστεί η δαπάνη. Οπως είναι συνηθισμένο στον τόπο μας, οι βρωμιές κρύβονται μέσα σε ατέλειωτες λεπτομερειακές ρυθμίσεις, σε αφόρητη πολυνομία, σε έλλειψη στοιχείων αλλά και διαφάνειας.
Τρεις παρατηρήσεις: α. Είναι άδικο να κόβονται οι συντάξεις 80άρηδων για να πληρωθούν πρόωρες συντάξεις 50άρηδων. Θα πρέπει αμέσως να θεσπιστεί ότι η ελάχιστη σύνταξη δίνεται μόνο μετά τα 65 (67). Οι προώρως συνταξιοδοτούμενοι να μην δικαιούνται την ελάχιστη σύνταξη. Πρέπει επίσης να απαλειφθούν και όσες διατάξεις ευνοούν την πρόωρη σύνταξη. β. Δεκάδες φόροι (υπέρ τρίτων) επιβάλλονται στην κοινωνία για να παίρνουν ευνοϊκότερη σύνταξη από ό,τι τους αναλογεί διάφορες προνομιούχες ομάδες (δημοσιογράφοι, δικηγόροι κ.α.). Ολοι οι υπέρ τρίτων φόροι πρέπει να καταργηθούν. γ. Τα ταμεία επικουρικής σύνταξης θα έπρεπε να συγχωνευτούν με τα ταμεία κύριας σύνταξης. Μέτρο απλοποίησης και διαφάνειας.
Η Ελλάδα χρειάζεται παραγωγή και εξαγωγές. Χρειάζεται επενδύσεις. Ο,τι διευκολύνει την παραγωγή και τις εξαγωγές είναι καλό. Ο,τι τις εμποδίζει, κακό.
Αυτό πρέπει να διαχυθεί σε όλη τη συμφωνία αν η χώρα θέλει να ελπίζει σε ανάκαμψη. Δύσκολο, μια και κάτι τέτοιο προϋποθέτει την αποκήρυξη του κρατισμού που χρησιμοποιήθηκε από όλες τις κυβερνήσεις (από τον ΣΥΡΙΖΑ υπερθετικά) ως εργαλείο διατήρησης της εξουσίας. Ο κρατισμός εκτρέφει τα πολυπληθή κρατικοδίαιτα παράσιτα που αποστερούν πόρους από τις υγιείς μη κρατικοδίαιτες δυνάμεις.
Με αυτό το πρίσμα πρέπει να εξεταστεί το εργασιακό και όχι με τον κορσέ των ανόητων κυβερνητικών κόκκινων γραμμών.
Με αυτό το πρίσμα πρέπει να εξεταστούν οι αποκρατικοποιήσεις και οι μεγάλες αυτοχρηματοδοτούμενες επενδύσεις. Οχι μόνον όσες ξεκίνησαν αλλά και δεκάδες άλλες που δεν έχουν ξεκινήσει. Παράδειγμα η παραχώρηση του λιμανιού στο Λαύριο και η σύνδεσή του με την Αττική οδό και τον προαστιακό. Η παραχώρηση της Μακρονήσου για την εγκατάσταση αιολικών και ηλιακών μονάδων.
Με αυτό το πρίσμα πρέπει να εξεταστεί η ολοσχερής κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και η οικονομική χειραφέτηση των δήμων. Οι δήμοι να χρηματοδοτούνται από τους δημότες που απολαμβάνουν τις υπηρεσίες τους. Οι δημότες πρέπει να πληρώνουν (οι άμεσα ωφελούμενοι) και όχι όλοι οι φορολογούμενοι με την διαμεσολάβηση του κράτους.
Δεν είμαι αισιόδοξος. Δεν πιστεύω ότι θα λυθούν τα προβλήματα αν:
1. Δεν δεσμευτούμε για αυξανόμενα πρωτογενή πλεονάσματα.
2. Δεν περιοριστεί δραστικά το προσωπικό του δημόσιου τομέα.
3. Δεν περιοριστεί ο αφόρητος κρατισμός.
Συμφωνία χωρίς τέτοια στοιχεία θα αναβάλλει απλώς την επόμενη κρίση που δεν θα αργήσει.
Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της 30.05.2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου